جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

چکیدهمعرفت شناسی دانش اسباب النزول در پی آن است که بر پایه اصول و مبانی علم شناختی، ماهیت، مسائل، مبادی و پیش فرض‌ها، روش شناسی، جامعه شناسی، تاریخ تحلیلی، کارکردها و رابطه اسباب النزول را با سایر علوم بررسی کند.در این پایان نامه به شکل گیری دانش اسباب نزول در دو مرحله حدیثی و قرآنی پرداخته شده و سپس جریانات این دانش در سه مرحله: گستردگی مفهوم ، محدود شدن مفهوم و تحولات این علم در دروره معاصر با چهار جریان ، نفی اسباب نزول، توجه مفرط به اسباب نزول، عبور از اسباب نزول و بررسی انتقادی اسباب نزول معرفی و تبیین شده است.

حق‌جویی و حق‌طلبییکی از نیازهای فطری بشر است که در مبحث عرفان به خوبی قابل انعکاس می-باشد. از این رو عرفان‌های نوظهور به نوعی در صدد بر آوردن این نیاز بوده و به هر زبان و ابزاری این را بیان می‌کنند. آنچه در اکثر این عرفان‌ها به چشم می‌خورد، مخالفت جدی آنها با عقلانیت، تعقل، فلسفه وشریعت و انسان مداری است، در مقابل گرایش به اموری مثل سحر و جادو، تخیل و اوهام، که قابل اندازه‌گیری و سنجش نیستند. این موضوعات محور اصلی آنها در تمامی مباحث از جمله خداشناسی، انسان‌شناسی، معاد و... قرار می‌گیرد. عرفان اسلامی، عرفانی توحید محور بوده و تمامی مباحث انسان-شناسی، شریعت، معاد و... حول محور قرب الهی و رسیدن به مقام عبد و بندگی است. از این رو با توجه به محور‌های یاده شده در این نوشتار، بنا داریم تا با بررسی مبانی و اصول اعتقادی عرفان‌های نوظهور آمریکای غربی (اکنکار، کوئیلو و عرفان سرخ پوستی) که بنا به تقسیم‌بندی عرفان‌های نوظهور ذیل عرفان‌های صوفی مسلک قرار می‌گیرد پرداخته و پس از بیان شاخصه‌ها و مولفه‌های عرفان اسلامی به تحلیل منطقی و اصولی این عرفان‌های نو پدید بپردازیم. باشد که چراغ راهی برای حقیقت دوستان باشد. انشاا....

قاعده فقهى همانند قاعده اصولى درکبراى استنباط مسائل شرعى قرار مى‏گیرد و از آن مى‏توان احکام حوادث بسیارى را استخراج نمود.بر این اساس تاکید بر اهتمام بیش‏تر به قواعد فقهى در حوزه‏هاى علمیه لازم به نظر مى‏آید. یکی از قواعد مهم اما مهجور فقهی، قاعده «لایبطل دم امرء مسلم» است. با دقت در این قاعده روشن می شود که موارد متعددی از بن بست های قانونی جامعه که منجر به هدر رفتن خون مسلمان می شود، از این طریق قابل حل است. در واقع این قاعده که با عنوان «دم المسلم لایذهب هدرا» نیز از آن یاد می شود، به طور کلی بیان می کند که خون مسلمان نباید هدر رود و در منابع استنتاج احکام همچون سنت بسیار دیده می شود در مواردی که منجر به هدر رفتن خون مسلمان می شود، بیت المال را مسئول معرفی کرده و بر اساس این قاعده باعث عدم هدر رفتن خون مسلمان شده اند.در این پایان نامه سعی شده که به صورت مبسوط به این قاعده پرداخته شود و تا حد توان جایگاه آن را در فقه امامیه و اهل سنت روشن سازد؛ امید است که روشنگر راه مقنن کشورمان قرار گیرد.لذا بررسی موضوعی بدیع و کاربردی و کلی قاعده فقهی لایبطل، پرداختن به آراء و نظرات فقهای مذاهب اسلامی و حقوق‌دانان، علاقه وی به مباحث پایه و کلی همچون قواعد فقه ، از جمله عوامل انتخاب این موضوع بوده است و علاوه بر این ارائه یک مجموعه منسجم و مجزا که به بررسی دقیق و جامع این قاعده می پردازد، می‌تواند راهنمای خوبی برای قانون‌گذار باشد تا در مراحل بعدی، توجه و دقت‌نظر بیشتری را معطوف دارد و ابهامات موجود را برطرف کند.

آزادى همیشه دغدغه بشر بوده است. آن هنگام که بشر به تفکرپرداخت و وجود مسئله فکرى او شد در کنار وجود، آزادى همواره موضوع جنجالى و بحث انگیزى برای او بوده است. انسان موجودى فعال و آگاه است که فعالیت او مستلزم داشتن آزادى و اختیار خواهد بود. حیات انسان عرصه ای از تقابل آزادى و جبر است. انسان در فلسفه اگزیستانسیالیسم موجودی آزاد است که وجود خود را بر روى شانه هاى خویش حمل مى کند. او تنها موجودی است که خود مسئول زندگى و آینده خویش است و مى بایست سازنده فردای خویش باشد. انسان بیرون شده از باغ عدن، به درون جهان پرتاب شده و خود را یکه و تنها مى یابد که مى بایست مسئول وجود خویش باشد. جهان مجموعه اى از امکانات است که او را به سوی خود فرا مى خواند. توانایى گزینش و یا عدم گزینش این امکانات آزادی و اختیار را به انسان نوید مى دهد. اثر بتواند در مسیر زندگى خویش خود خواسته امکانى را گزینش و یا رد کند، نشانى از آزاد بودن اوست و هنگامى که به موانعى برخورد مى کند که این توانایى را از او سلب مى کنند، این را نشانى از جبر و ضوورت تحمیل شده بر خود مى داند.

یافتن ادبیاتی برای طرح سوال از خیال با توجه به نقش واسطگی‌اش، دو صورت مسئله سنتی داشت، یکی مسئله تشبیه و تنزیه که ادبیات فربهی در سنت ما داشت و دیگری مسئله حلول و تعالی که متقابلاً در سنت غربی به آن توجه شده بود. پیش فرض این پایان‌نامه آن بود که مسئله اول وجه معرفت‌شناختی مسئله دوم است، در حالی که مسئله دوم وجه‌ وجودشناختی مسئله اول است. در فصول دوم و سوم سعی شد با چنین پیش‌فرضی، پاسخ ابن عربی و ملاصدرا به این دو سوال مورد بررسی قرار گیرد.مسئله سوم یعنی شخصیت و شیئیت، مسئله‌ای بود که ژیلسون در ”خدا وفلسفه“ طرح کرده بود. او نیز عمر خود را صرف گونه‌ای از مطالعات تطبیقی کرده است و اتفاقاً در این مسئله که تاریخ فلسفه، تاریخ تجربه پاسخ به یک درد واحد و بنیادی بشر است با کربن هم‌نظر است. تلاش او اگرچه گاه با دلبستگی‌های دینی یک کشیش پیوند خورده است، اما برای رسیدن به سوالاتی که می‌توانند مبنای گفتگو میان سنت‌های فکری شوند قابل توجه است. با این نگاه سعی شد که مسئله او دوباره پرورده شود و از آنجا که کمتر از دو مسئله اول به آن توجه شده بود، بیشتر وقت پایان‌نامه را به خود اختصاص داد.عنوان پایان‌نامه ”طرح خیال در تصویر خدا“ است، تا اولاً پیشا‌پیش حضور خدا در عالم ابن عربی با تصویر و خیال مقارن شود و از هم‌‌خانواده بودن دو اصطلاح imaginal world و image بهره‌برداری شده باشد. ثانیاً تلویحاً تعریضی به آن باشد که در فلسفه اسلامی گاه بیش از آنکه به حصول تصوری روشن از یک مسئله توجه شده باشد، به اثبات و استدلال برای آن توجه شده است و مسئله خدا نیز یکی از موارد همین توجه است.در فصل اول سعی شده است تصویر روشنی از هر سه مسئله ارائه شود. البته این تصویرها تصمیم نهایی در مورد پاسخ را نگرفته است تا فصول بعدی صرفاً جمع‌آوری اطلاعات بر اساس یک سنجه از پیش تعیین شده نباشد، بلکه تمهیدی است برای طرح دوباره این مسائل در فصول دو و سه که به ابن عربی و ملاصدرا اختصاص دارد. در مورد مسئله شخصیت، از آنجا که صورت مسئله بیشتر در ادبیات فلسفی غرب طرح شده بود، تلاش بیشتری لازم بود تا منابع بیشتری دیده شود، اما در فرصت انجام این پایان‌نامه نمی‌گنجید.در فصل دوم سعی شد، نظام خیال ابن عربی متناسب با کارکردی که در پاسخ به سوالات می‌توانست داشته باشد بازخوانی شود. درباره ابن عربی، پایان‌نامه به یک انتخاب تکیه دارد. نگاه نگارنده این بود که سنت شارحان ابن عربی پروژه فلسفی کردن عرفان را به جد دنبال کرده‌ است و این مانع از درک درست ما از ابن عربی می‌شود. این نگاهی است که شارحان متأخر ابن عربی به خصوص بر آن پافشاری می‌کنند و معتقدند که ابن عربی را بیش از آنکه با توجه سنت مابعدش بتوان فهمید، باید در متن آثارش و یا با توجه به سنت ماقبلش مطالعه کرد.به این خاطر بود که سعی شده کمترین ارجاع به شارحان سنتی ابن عربی مثل قیصری داده شود و بیشتر از خود آثار او و با قرائت‌ این جریان استفاده شود.در فصل سوم، بیشتر با یک پروژه پژوهشی روبروییم تا تحلیلی. البته سعی شده است تا این پژوهش به نوعی بازخوانی ملاصدرا باشد اما ادعای کلانی درباره موفقیت در این امر ندارد. عمده تلاش تحلیلی این فصل در برخورد هرمنوتیکی است که با مسئله شخصیت کرده است و پاسخی که برای آن دست و پا کرده است، با این همه اگر فرصت موسع‌تری بود قطعاً تلاش بیشتری برای روشن کردن تفاوت ماهوی ملاصدرا و ابن عربی به عنوان نمایندگان دو سنت فلسفی و عرفانی انجام می‌شد. با این همه امید است که به تلاش تحلیلی این فصل با چشم همدلی نگاه شود.

چکیده ندارد.

میرداماد و ملاصدرا از فیلسوفانی هستند که سعی در ایجاد سازش میان الهیات وحیانی و فلسفی داشته‌اند. موضوع این پژوهش،بررسی و مقایسه‌ی اندیشه‌های میرداماد و ملاصدرا در باب آفرینش و عوالم هستی است. هدف نویسنده از انتخاب این موضوع، حل این مساله است که چرا صدرالمتالهین علی‌رغم احترام زیادی که برای استادش میرداماد و مبانی فکری او قائل بود، لکن در بررسی عوالم وجود از راه استادش فاصله گرفت و مروج افکار او نشد؛ بلکه با ناتمام دانستن حکمت یمانی میرداماد، خود به پی‌ریزی فلسفه جدیدی به نام حکمت متعالیه همت گماشت؟لذانویسنده برای حل مساله فوق، در این رساله بهبررسی ومقایسه مبانی فلسفی این دو حکیم و دیدگاه‌های آنان در باب چگونگی نظام آفرینش و عوالم وجود پرداخته‌ است؛ ودر پایان نتیجه می‌گیرد که ریشه اصلی اختلاف حکمت یمانی و حکمت متعالیه، و سرّ عدم تبعیت صدرالمتالهین از فلسفه میرداماد، همان مساله اصالت وجود و اصالت ماهیت است.ملاصدرا با این که در ابتدا به تبع میرداماد قائل به اصالت ماهیت بوده است، ولی در ادامه از نظریه اصالت ماهیت برگشته و معتقد به اصالت وجود شده است.اوهر چه بیشتر به فلسفه می‌پردازد، اصالت ماهیت در نظرش سست‌تر و نامأنوس‌تر می‌شود؛ چرا که بر اساس اصالت ماهیت و قول به کثرت در عالم هستی، خیلی از مسائل هستی را قابل تحلیل نمی‌بیند؛ ولی با عکس کردن قضیه و اعتقاد به اصالت وجود، همه آن‌ها را قابل توضیح وتفسیر می‌یابد.بنابراین نزاع در مساله اصالت وجود و اصالت ماهیت،به هیچ وجه یکنزاع لفظی نبوده و آثار و ثمرات بسیاری بر این اختلاف بار می‌شود؛ تا آنجا که پذیرش هر طرف از اصالت وجود یا اصالت ماهیت، باعث شکل‌گیری فلسفه‌ای کاملا متفاوت خواهد شد.

هدف غایی ازاین تحقیق همان طوری که ازعنوان آن پیداست بررسی دیدگاه های دو فیلسوف بزرگ جهان اسلام یعنی ابن سینا و صدرالمتالهین پیرامون مثل افلاطونی با تاکید برنقش آن درمعرفت شناسی است. ابن سینا به عنوان یکی از مخالفین سرسخت مثل و ملاصدرا که یکی از مدافعین مثل است که بعضی از استدلال های هرکدام همراه با بررسی و نقد آن در این نوشتار آورده شده است و درادامه، ارتباط مثل بااصالت وجود واعتباری بودن ماهیت و جایگاه آن در مراتب هستی، واستدلال بر توانایی عقلانی بشر در مسائل ماوراءالطبیعه، و تبیین صدور موجودات از وحدت به کثرت، و ارتباط وحدت و کثرت با توجه به دیدگاه اشراق و مشاء و بیان نقاط ضعف وقوت آن دو دیدگاه و همچنین ارتباط مثل با تشکیک وجود وعالم ماده، در ادامه مطلب، به تبیین معرفت فلسفی صدرائیون نقش آن در شناخت مثل، و ارتباط مجردات و عالم ماده، و ارتباط مثل با واجب الوجود بالذات که در باب معرفت شناسی آن معرفتی حائز اهمیت و یقینی است که دو طرف قضیه یعنی مبداُ و منتها مورد غفلت قرار نگیرد. در پایان مبرهن ساختیم که علت مخالفت یا موافقت حکیمان درمسئله مثل به مبانی معرفت شناختیو هستی شناختی آنان در این مساله بر می گردد.

مسأله‌ی عقل و دین و عقل و ایمان از جمله مسائل عمیق و بحث برانگیز فلسفه و کلام است که سابقه‌ای بس طولانی در تاریخ تفکر و تأملات انسانی دارد. درباره‌ی ماهیت ایمان و ارتباط آن با عقل و پاسخ به این سوال که آیا اعتقاد دینی عقلانی است و یا غیر عقلانی و ضد عقلانی، میان متکلمان اسلامی و مسیحی، همواره اختلاف رأی و نظر بوده است که مبنای نحله‌های فکری و رفتاری، قرار گرفته است. گروهی از متکلمان، میان ایمان و عقل نگاه بیگانه‌ای دارند و گروهی دیگر ماهیت ایمان را معرفتی و عقلانی دانسته‌اند و باورهای ایمانی را قابل استدلال می‌دانند. تضاد و بیگانگی که بین دین و عقل در مسیحیت دیده می‌شود، نتیجه‌ی فرایند تحریفی است که در مسیحیت به وجود آمده و این درست برخلاف آموزه‌های اسلام است که در آن، رابطه‌ی تنگاتنگی میان عقل و ایمان وجود دارد؛ لذا قرآن و روایات همواره به تعقل تشویق نموده‌اند. در این میان تأمل و ژرف کاوی در سخنان امامان علیهم السلام به عنوان مفسران پاک و راستینِ سخن وحی، علاوه بر اینکه بر ارتقای آگاهیهای دینی و معرفت بشری و عقلانیت می‏افزاید، می‏تواند درباره این نوع مسائل که در طول تاریخ تفکر دین شناسی همواره مطرح بوده، راهگشا باشد. در این رساله، حقیقت و ماهیت هر یک از عقل و ایمان، از منظر سخنان گوهربار امام علی و امام صادق علیهماالسلام مورد بحث قرار گرفته است و برای درک بهتر مسئله، آراء متکلمان نیز مورد بررسی قرار گرفته، تا ضمن مشخص شدن اهمیت تاریخی و جایگاه سخن امامان(ع)، امکان تأملات مقایسه‌ی فراهم گردد.در این رساله ضمن تبیین کاربرد عقل و قلمرو آن در حوزه‌ی دین، به رابطه‌ی عقل و دین و عقل و ایمان و نقش و تأثیر هر یک در حوزه یکدیگر،پرداخته شده است و این نکته به دست آمده که از این منظر، معنای ایمان عقلانی و معرفتی است.

تعلیم و تربیت در یک کشور یک امر حساس به شمار می‌رود که اگر در کنار یکدیگر باشد و به صورت صحیح عملی گردد شاهد ترقیهای همهبعدی و همهجانبه آن کشور خواهیم بود و در سایه تعلیم و تربیت درست هیچگونه بزهکاری و تبهکاری را در جامعه مشاهده نخواهیم کرد؛ گمان می‌رود که فلسفه تعلیم و تربیت اسلامی و اجرای دستورالعملهای آن میتواند در این زمینه موثر واقعشده و زندگی انسانها را به زندگی معقول و معنوی تبدیل کند و افراد جامعه را در جهت رشد و تکامل معنوی قرار دهد. هدف کلی این تحقیق استفاده از نظرات حضرت امام خمینی (رحمه‌الله علیه) در بهبود بخشیدن به امر تعلیم و تربیت جامعه می‌باشد. به این منظور به آثار باقی مانده از آن بزرگوار و مکتوبات برخی از یاران ایشان مراجعه نموده و مطالب مربوط به تعلیم و تربیت اسلامی را مورد پژوهش قرار داده است.بر این مبنا در فصل اول این پژوهش به معنا و مفهوم تربیت اسلامی پرداخته شده است. در فصل دوم اهداف تعلیم و تربیت اسلامی از دیدگاه‌های مختلف مورد بررسی قرار گرفته است. در فصل سوم عوامل موثر بر تعلیم و تربیت اسلامی و راههای نیل به کمالات انسانی و معنوی او بیان شده است. در فصل چهارم اصول تعلیم و تربیت اسلامی مورد بررسی قرار گرفته و در فصل پنجم روشهای تعلیم و تربیت انسان و وظیفه مربیان تعلیم و تربیت و مسئولیت مراکز تعلیم و تربیت بر اساس رهنمودها و بیانات حضرت امام و با استناد و استفاده از آیات شریفه قرآن و احادیث اهل بیت عصمت و طهارت صلوات الله علیهم اجمعین می‌باشد. و در آخر، تحقیق با این نتیجه به پایان رسیده است که فلسفه تعلیم و تربیت از دیدگاه امام خمینی(رحمه‌الله علیه) کامل‌تر و جامع‌تر است چون نشأت گرفته از اندیشه‌های اسلامی و در چهارچوب قوانین قرآن و متأثر از محتوای دین مقدس اسلام است.